Sondajlarda En Fazla Karşılaşılan Sorunlar Nelerdir?
Su kuyusu sondaj çalışmaları belirli bir risk içeren ve iyi bir mühendislik çalışması yapılmadığı, bilimsel süreçlerden faydalanılmadığı sürece verimli olmayan çalışmalardır. Bu nedenle önemli teknik konuları bilmeden başlanılan uygulamalarda çeşitli sorunlarla karşı karşıya kalınabilmektedir. Bu problemler hem zaman kaybına, hem maliyetin artmasına hem de verimliliğin düşmesine neden olur. Merkezlerden uzak yerleşkelerde veya arazilerde yapılan çalışmalarda karşılaşılan problemlerin çözülmesi için yeterli zaman yoktur. Gerekli kaynakların da uzakta olduğu düşünülürse, her türlü probleme yönelik olarak tedbirli olma durumu hasıl olur.
Bu nedenlerle deneyimli bir sondaj firmasının yapacağı su sondajı olası sorunları öngörerek başlayacağı için, tedbirler önceden alınır ve problemler giderilir. Bu çalışmalarda en fazla rastlanan problemlerin başında personel hatalarıdır. Tecrübesiz personelin hata yapma ihtimali daha fazladır çünkü çalışmanın ağırlığı makinelerin üzerinde olmasına rağmen çalışanların bireysel hataları da verimliliği düşürebilir. Kadrosu ne olursa olsun sondaj çalışmasında yer alacak personelin iş güvenliği ilkelerini bilmesi ve işin gerektirdiği nitelikleri taşıması gerekir.
Sondajda kullanılan makine ve ekipmanların kalitesiz olması, uygun seçilmemesi, bakımlarının ihmal edilmesi devasa problemlere yol açar. Hem sondajın başarısız olmasını, hem işin yarım kalmasını hem de personelin can güvenliğini tehlikeye atar. Ayrıca çalışma sırasında mekanik arızalar da karşılaşılan sorunlar arasındadır.
Sondajın Başarılı Olmasını Önleyen Etkenler
Sondaj zemin etüdü ile başlayıp ruhsatlandırma ile sona eren bir süreçtir. Öncesi ve sonrasıyla yapılan çalışmaların verimli su temininde önemli rol oynadığı görülür. Su sondajı çalışmasının başarılı olmasının tek kriteri suyu seviyeye çıkarıp kuyuyu teslim etmek değil, uzun süre verimli çalışmasını da sağlamaktır. En azından firmamız süreklilik konusunda da hassas davranmaktadır.
Bu yüzden sondajın başarılı olmasını önleyen etkenleri bilmek, bunlara göre önlem almak önemlidir. Örneğin sondaj çamurunun kalitesi başarıyı kesinlikle etkiler. Zeminin yapısı da çok önemli bir faktördür. Normalde önceden etüt yapılmasına rağmen, derinlere inildikçe çeşitli problemler yaratan, zorlu jeolojik yapılar ile de karşılaşıyoruz. Böyle durumlarda mühendislerimizin engin görüşü ile hızlıca çözüm üretilmekte ve problemin çalışma verimliliğini etkilemesine göz yumulmamaktadır.
Basınçlı yer altı suları, belirli bir denge ile çıkarılması gereken suyun formasyonunu bozar. Bu da sondaj çalışmasının stabilize edilmesini zorlaştırır. Güvenliğe alınması gereken kuyu içinde yapılacak çalışmaları zorlaştırır. Çıkarılan çamurun uygun olmaması, basınçlı su veya kaçaklar kuyunun göçmesine neden olabilir. Bu tür sorunlar sondaj çalışmasını geciktirir.
Kuyu çapında meydana gelen daralma veya suyun çıkacağı sondaj deliğinin daralması da verimi çok büyük oran etkiler. Kuyu çapının çeşitli nedenlerle genişlemesi de yapılacak çalışmayı hem zorlar hem de geciktirir. Yaşanabilecek sapmalara anında müdahale etmek ve sondajın başarısı için çalışmak önemlidir.
Sondajda En Fazla Yaşanan Kazalar
Tehlikeli iş kollarından biri olarak kabul edilen su sondajı çalışmalarında kaza yaşanabilmektedir. Personel hatasından olmasını önlemek için gerekli iş güvenliği eğitimlerini almak, kişisel koruyucu donanımları kullanmak ve risk analizi yapmak gerekir. Ancak tüm bunlara rağmen dış etmenlerden ötürü sondaj sırasında kazalar yaşanabilir.
Bir bütün halinde çalışan sondaj birimlerinin birinin genel sistemden ayrılması bir kazadır. Ayrılan parçaların çok altta kalması birçok problemi birlikte getirir. Suyun tespit edilip delme olayı tamamlandıktan sonra geçilen borulama olayında borunun kopması, işlemi yarıda bırakabilir.
Kuyu çalışmalarında personelin kuyuya malzeme düşürmesi sık rastlanan kazalardandır. Su sondajı dışındaki kimyasal sondaj çalışmalarında da yangınlara rastlanabilmektedir. Tüm durumlar için çalışma alanına hakim iş güvenliği uzmanlarının eğitimleri hayati rol oynar. İşverenin çalışanların güvenliğini sağlama yükümlülüğü çerçevesinde, kuyu etrafında gerekli güvenlik önlemlerini alması ve çalışanlara kendilerini koruyucu donanımları yeteri kadar vermesi önemlidir.