Sondaj Matkap Çeşitleri

Sondaj çalışmalarında kullanılan matkapların özelliklerine, üretimde kullanılan malzemelerine ve kullandığı enerjiye göre çeşitleri bulunmaktadır. Su sondajı yapılırken oldukça fayda sağlayan, toprağın içine dalmak için kullanılan, bir yandan kazarken bir yandan kuyu oluşturan sondaj matkapları kalitelerine göre de içinde türlere ayrılmaktadır. Çamurlu sondaj için kullanılan matkaplar farklı olurken havalı sondajlar için kullanılanların daha farklı nitelikte olduğu görülmektedir.

Tricone olarak isimlendirilen Roller ConeBits matkaplar, üç konili olarak kullanılmaktadır. Tungsten veya çelikten imal edilmiş olabilir. Çamur çıkması için nozzle ünitesi bulunmaktadır. Bir diğer model ise FixedCutterBits olarak adlandırılan türdür. Dönerek çalışan bu matkaptan da çamur çıkışı sağlayan bir birim yukarı doğru hareket mekanizmasına sahiptir.

Matkap başlığında bazen iki diş bazen üç diş bazen ise dört diş kullanılabilmektedir. Çalışacağı zeminin özelliğine göre bu başlıklar uzmanları tarafından tercih edilmekte ve operatörleri tarafından kullanılmaktadır. Sondaj firmasının yaptığı keşif çalışmasından sonra belirli bir ücret karşılığı jeofizik etüt yapılır. Suyun bulunduğu zemin keşfedilir ve çalışmak için uygun ekipmanlar belirlenerek delme işlemi başlatılır. İşte burada yapılan etütte zeminin özelliğine kaç dişli matkap başlığı kullanılacağı belirlenmektedir.

Sondaj Matkaplarının Özellikleri

Sondaj matkapları farklı özelliklere sahip olmaktadır. Yumuşak zeminler için kullanılan matkap genellikle parmak matkap olarak adlandırılan türdür. Duruma göre kanatlı veya balık kuyruğu matkap adı verilen diğer iki çeşit de kullanılabilir. Bunun kararını jeofizik mühendisleri verecektir. Başvurduğunuz firmanın uzmanları size yapılması gereken çalışmalar ile ilgili bilgi vermektedir. Elbette zeminin özelliğine göre karar verilmektedir. Bunun için ise kapsamlı bir etüt çalışmasına gereksinim duyulur.

Yumuşak zeminler için tercih edilecek matkap tek olarak kullanılabileceği gibi, zeminin yapısına göre üçü değiştirilerek de kullanılabilir. Operatörler zeminin durumuna ve işin akışına göre karar vermektedir. Elbette bu çalışmanın başındaki yetkili de sürecin nasıl ilerleyeceği ile ilgili gerekli yetkinliğe sahip olmaktadır.

Elektrikle çalışan matkapların varlığından da söz etmek gerekir. Darbeli ve darbesiz olarak türleri bulunan elektrikli matkapların kullanıldığı alanlar farklı olmaktadır. Şarjlı matkaplar ise bünyesinde bulundurduğu bir güç kaynağının elektrik enerjisi ile önceden şarj edilmesi ile kullanılmaktadır. Şarjın süresi kadar enerjisi bulunur. Havalı matkaplar ise kompresörden faydalanılarak hava basıncı ilkesine göre çalışan niteliktedir. Zorlu zeminlerde, havalı sondajlarda tercih edildiği görülür. Suya ulaşmak için gerekli olan hava basıncı yüksek olduğu için kullanılacak kompresörün gücü de yüksek olmaktadır.

Üretimde Kullanılan Malzemeye Göre Matkap Çeşitleri

Sondaj matkaplarını incelediğimizde gördüğümüz şeylerden biri de üretiminde farklı malzemelerin kullanılabildiğidir.  Bu yüzden üretim materyaline göre de matkaplar kendi içlerinde çeşitlere ayrılabilmektedir. Fabrika çıkışı olarak teslim edilen bu matkapların, sondaj firmaları tarafından yoğun şekilde kullanıldığı görülmektedir. Sondaj firmalarının en fazla işine yarayan parçalardan biri olan sondaj makineleri ile uyumlu olması da önemlidir.

İmalatta kullanılan malzemesine göre elmas matkap, yapay elmas kullanılarak üretilen ve oldukça keskin olan bir yapıdadır. Tek bir matkap başlığı söz konusudur ve oldukça hızlı işlem yapabilme kapasitesine sahiptir. Üst taraftan makine aracılığıyla fazla darbeye gerek kalmaksızın kolayca yerin dibine göre ilerler. Özellikle toprak numunesi almak gerektiği zamanlarda müthiş işlevsel olmaktadır. Kanatlı ve dolu yüzlü olarak türleri bulunan elmas matkap birçok toprak türünde örnek almak için kullanılması sebebiyle özellikle depreme hazırlık ve bina inşa çalışmalarında etkin rol oynar.

Vidyeli matkap olarak adlandırılan çeşit ise yumuşak toprakların kolayca delinmesi ve uygulama yapılması için ideal olarak nitelendirilmektedir.