Sondajın Ana İşlem Basamakları Nelerdir?
Sondajlar birçok sektör için vazgeçilmez çalışmalar arasındadır. Özel ekipmanlarla profesyonel şekilde yapılan sondaj çalışması farklı yönlerden fayda sağlamaktadır. Toprak türüne ve jeolojik yapısına göre oldukça özel önlemlerin alındığı, kayaç yapısına göre delici ekipmanların seçildiği sondajlar, nihayetinde suya erişme, kanal açma, köprü oluşturma, altgeçit yapma gibi inşaat aksiyonlarına destek sağlamaktadır. Silindirik şekilde yer altına doğru ilerleyen ekipmanlar, suya ulaşıldığında gerekli güvenlik tedbirleri alınarak su sondajı şeklinde sonlandırılabilmektedir.
İlk ana işlem basamağı kazım işlemidir. Sondaj bilimine uygun ekipmanların rol aldığı kazma işleminde ön hazırlığı tamamlandıktan sonra zeminin kazılmasına başlanır. Sondajda sık kullanılan araç ve gereçlerin yardımı ile toprağın yumuşak veya sert olması da göz önünde bulundurularak yavaşça kazma işlemi sürdürülür. Buradaki asıl amaca yönelik olarak hangi ekipmanların kullanılacağını önceden kestirmek uzmanlık gerektirmektedir. Zemin sert ise sondajın ucuna kesici aletler takmak zorunluluğu ön plana çıkabilir.
Sondajda Dikkat Edilmesi Gereken Ana Prensipler
Sondajın ana işlem basamaklarını sıralı şekilde yürütürken kazılan toprak parçalarının yukarı alınarak bir kenara boşaltılması işlemi önem arz eder. Çünkü eğer su sondajı gibi bir çalışma yapılıyorsa, oraya kazılacak kuyunun belirli bir genişlikte olması istenmektedir. Dolayısıyla kazılan alanın boşaltılması ve sondaj alanına uzak bir yere depolanmasına dikkat etmek gerekir. Boşaltma işleminin temizlik olarak adlandırıldığı görülmektedir.
Önemli olan bu aşamada çalışma alanının temizlenmesidir. Ortaya çıkan malzemenin niteliğine göre sonradan kullanılabilecek olması da depolanmanın uzak bir noktaya yapılmamasını gerektirebilir. Mekanik temizleyiciler aracılığı ile sert zeminden sonra ortaya çıkan materyallerin daha kolay boşaltılması gerçekleştirilebilir. Bu ve buna benzer ekipmanların su sondajı veya alt geçit yapma işlem basamaklarında kullanılması profesyonel sondajın vazgeçilmez unsurlarından biri olmaktadır. Zemin sulu ve çamurlu bir boşaltma gerçekleşecekse bu kez sıvı boşaltıcılar göz önüne alınmakta ve kullanılmaktadır.
Sondajlar Neye Göre Sınıflandırılır?
Sondajlar belirli kriterlere göre sınıflandırılmaktadır. Bunlar arasında en yaygın kullanılanı ve firmalar tarafından müşterilere anlatılanı derinliğe göre sınıflandırma, açılacak deliğin çapına göre sınıflandırma, sondaj alanına göre sınıflandırma, sondajda kullanılacak yönteme göre sınıflandırma ve sondajın amacına göre sınıflandırmadır.
Sondajlar farklı derinlikler yapılabilmektedir. Derinliği 1000 metreden düşük olan sondajlar genellikle su sondajları ve maden çalışmaları için geçerli olmaktadır. Çok fazla derinden su çıkarmak istemeyen müşteriler genellikle sığ sondajları tercih etmektedir. Bu tür sondajda ayrıca doğalgaz ve petrol ile bilimsel olarak yapılan jeolojik çalışmalar da kapsama alanına girmektedir.
Yine sondajın amacına göre delik çapı da sınıflandırmada belirleyici olabilmektedir. Açık sularda yapılan, galerilerde ve tünellerde kullanılan ve zemine yakın yerlerde yapılan sondajlar da ayrı bir sınıflandırmaya dahil olmaktadır.
Kullanılan yönteme göre sondaj ise darbeli sondaj, döner sondaj ve her ikisinin de kullanılmak zorunda olduğu sondaj olarak sınıflandırılmaktadır.
